راز فطر و نیاز ما

دکتر محسن اسماعیلی
ماه رمضان با همه بركت ها و شيريني هايش گذشت. دل كندن از اين ماه عزيز براي آنان كه به حق آن معرفت دارند، چنان تلخ و جانسوز است كه براي كساني چون ما قابل درك و توصيف نيست. تنها مي توان به دعاي چهل و پنجم صحيفه سجاديه اشاره كرد كه نموداري از عظمت و كرامت اين ماه است و داستان فراق و وداع  سيد ساجدان و زينت عابدان  با ماه خدا را روايت مي كند.

با اين حال تقارن پايان آن روزهاي خوش با عيد فطر، جشن بزرگ مسلمانان، مي تواند تسلي بخش خاطرها باشد و به تعبير امام عاشقان (ع)، بخشي از « مصيبت » فقدان رمضان را جبران كند؛ صد شكر كه اين آمدو صد حيف كه آن رفت!

بنابر روايتي كه سيد بن طاووس درکتاب شريف «اقبال الاعمال» نقل كرده است، پيامبر خدا (ص) فرموده اند: «هنگامي كه روز اول شوال فرا مي رسد، منادي فرياد مي زند كه اي مؤمنان! براي گرفتن جوايز خود بشتابيد...»

مرحوم ميرزا جواد آقاي ملكي تبريزي هم با اشاره به رواياتي از اين دست، مي گويد:« خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقه عبادت خود قرار داده و بندگانش را در روز عيد فرا خوانده تا براى گرفتن جوايز و هدايا جمع شوند» و اصولاً عيد به معناي واقعي اش جز اين نيست؛ « عيد زمانى است كه خداوند متعالآن را براى جايزه دادن و بهره مند كردن بندگان از نعمتها، انتخاب مى كند، تا براى گرفتن هدايا و جوايز جمع شوند و به همگان اعلام كرده است كه به درگاه او روى آورده و با اعتراف به بندگى و طلب آمرزش از گناهان و عرضه نيازها و آرزوهايشان براى او تواضع نمايند. خداوند نيز در تمام اين موارد به آنان وعده اجابت و اعطايی بالاتر از آرزوهايشان بلكه بالاتر از آنچه به فکر بشرى خطور كرده ، داده است» .ايشان معتقد است « بزرگى اين روز نيز باندازه بزرگى تمام اوقات و حالات ماه رمضان است. زيرا اين روز وقت آشكار شدن ثمره ، اعطاى جوايز و آگاهی از قبول يا رد شدن ، رضا يا خشم ، نزديكى يا دورى و خوشبختى يا بدبختى است» .

عيد فطر چندان شكوهمند و خجسته است  كه شب آن را از شب قدر كمتر  ندانسته اند؛ چنانكه از امام سجاد (عليه السلام ) روايت شده است كه به فرزندانش در مورد اين شب سفارش كرده و مى فرمود:«اين شب كمتر از آن شب نيست.» به همين دليل است كه همچون شب قدر، نا اميدي از فضل الهي، حرمان و خسران است و به سختي مورد نكوهش اولياي خدا. پس اين شب وروز رانبايد ازدست داد و بايد دعا را درآن غنيمت شمرد.

... و اما مبرم ترين نياز ما در اين شب و روز يافتن زيباترين راز جهان هستي و درخواست ظهور عصاره همه نيكي ها است. گفتگو با امامِ  به ظاهر  غايب، راز گفتن و نياز خواستن از او يكي از اكيدترين توصيه ها براي اين عيد خجسته است؛ همانگونه كه قرائت دعاي ندبه از اعمال ويژه آن است. در اين باره صاحب "المراقبات" دل نوشته هايي بس دلنشين و نشاط آفرين دارد كه تنها بايد از قلم پاك و خدايي او خواند.

از دعاي وداع امام سجاد (ع) هم همين قطعه پر شور ما را بس كه همنوا با او عرضه بداريم: «پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مصيبت ما را در اين ماه جبران كن و روز فطر را بر ما عيدى مبارك و خجسته بگردان و آن را از بهترين روزهايى قرار ده كه بر ما گذشته است كه در اين روز بيشتر ما را مورد عفو قرار دهى و گناهانمان را بشوئى و خداوندا بر ما ببخشايى آنچه در پنهان و آشكارا گناه گردانيم ... خداوندا! در اين روز عيد فطرمان كه براى مؤمنان روز عيد و خوشحالى و براى مسلمانان روز اجتماع و گردهمائى قرار دادى از هر گناهى كه مرتكب شده‏ايم و هر كار بدى كه كرده‏ايم و هر نيت ناشايسته‏اى كه در ضميرمان نقش بسته است‏به سوى تو باز مى‏گرديم و توبه مى‏كنيم، توبه‏اى كه در آن بازگشت‏به گناه هرگز نباشد و بازگشتى كه در آن هرگز روى آوردن به معصيت نباشد… بارالها! اين عيد را بر تمام مؤمنان مبارك گردان و در اين روز، ما را توفيق بازگشت‏به سويت و توبه از گناهان عطا فرما.»