گفت ‌وگو با حبیب دهقان نسب، بازیگر سریال «مختار نامه»

حبیب دهقان نسب، بازیگر سینما و تلویزیون، دانش‌آموخته رشته بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است. دهقان نسب اواخر دوران تحصیلش، فعالیت‌های هنری خود را با بازی در نمایشنامه‌های رادیویی آغاز کرد. وی با بازی در مجموعه تلویزیونی «در پناه تو» نظر مخاطبان را به سوی خود جلب کرد و در اولین فیلم سینمایی خود با عنوان «شرایط عینی» به کارگردانی احمدرضا گرشاسبی بازی درخشانی از خود بر جای نهاد. نقش آفرینی دهقان نسب در فیلم‌های «سفر به چزابه» و «نسل سوخته» در خور تحسین بود. این روزها ۲ سریال از او با نام‌های «مختار نامه» و «قفسی برای پرواز» از شبکه اول سیما در حال پخش است که به همین بهانه با او درباره کارنامه هنری چند ساله‌اش به گفتگو نشسته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

اجازه بدهید گفتگویمان را با معرفی شما آغاز کنیم و ترجیحا نکاتی را که کمتر در معرفی‌تان اشاره کردید بازگو کنید؟
من حبیب دهقان نسب و متولد شیراز هستم. اواسط دهه ۴۰ کارم را با نمایشنامه‌های رادیویی در شیراز شروع کردم و همزمان وارد تئاتر فرهنگ و هنر وقت شدم که به خاطر علاقه‌ام آن را ادامه دادم. سال۵۲ وارد دانشگاه هنرهای زیبا شدم و در سال ۵۶ در بازیگری و کارگردانی لیسانس گرفتم. بعد دوباره به شیراز رفتم و به فعالیت‌های تئاتری مشغول شدم تا سال ۶۶ که کوچ کردم و به تهران آمدم. همزمان کنار تئاتر، کار در تلویزیون و سینما را هم شروع کردم. حاصل ۴ دهه کار هنری که البته اگر نمایشنامه‌های رادیویی را کنار بگذاریم، می توان به ۵۳ کار تئاتر و بیش از ۶۰ کار تلویزیون اعم از فیلم تلویزیونی و سریال و حدود ۲۰ فیلم سینمایی اشاره کرد.

کار در تلویزیون را از کجا شروع کردید؟
سال ۱۳۶۶ بعد از نمایش «افعی طلایی» بود که به تهران آمدم و اولین کار حرفه‌ای من در تلویزیون یک کار اپیزودی بود به نام «این شرح بی‌نهایت». نویسنده و کارگردان آن هم آقای حمید لبخنده بود که من در ۲ قسمت این اپیزود بازی کردم. اولین کار سینمایی‌ام هم شرایط عینی به کارگردانی احمدرضا گرشاسپ بود.

چگونه بازیگر فیلم شرایط عینی شدید؟
سال ۶۶ که پیشنهاد بازی در این فیلم به من داده شد هنوز شیراز زندگی می‌کردم. آن موقع دوست داشتم به محیط بزرگ‌تری بروم. وقتی از طرف مجید اوجی که آن زمان دستیار گرشاسبی بود برای این فیلم دعوت شدم، بسیار خوشحال شدم چون می‌توانستم در محیط بازتری کار کنم. گرشاسبی به دنبال بازیگری بود که چهره ناشناخته‌ای داشته و البته با مقوله بازیگری هم آشنا باشد. به هر حال برای بازی در این فیلم تست دادم و قبول شدم.

بعد از این همه سال فعالیت هنری امروز بازیگری برایتان عادت است یا هنوز شیفته آن هستید؟
انسان اگر تنها به عنوان یک حرفه به بازیگری نگاه کند طبیعتا به مرور زمان یک عادت می‌شود، ولی اگر عشق همراه آن باشد، دیگر عادت نیست چرا که همان عشق باعث ایجاد خلاقیت و تنوع در انجام کار می‌شود و انگیزه فرد را بالا می‌برد. برای من همچنان عشق روز اول به این کار وجود دارد.

برای ایجاد تنوع و تفاوت در نقش‌هایی که به عهده می‌گیرید چه شگردی مورد نظرتان است تا در کار بازیتان به تکرار نرسید؟
تفاوت و تنوع برای ایفای نقش‌ها از توجه کردن به موارد ریز و درشت اصلی و جانبی نقش شکل می‌گیرد. من مثلا در مورد لباس و گریم نقشی که به عهده می‌گیریم با طراح لباس و طراح گریم مشورت می‌کنم و نظرات و تجربیاتمان را با یکدیگر تبادل نظر می‌کنیم. یکی دیگر از موارد در انتخاب نقش، داستان است که بازیگر باید در انتخاب‌هایش به این تنوع و تفاوت توجه کند، البته متاسفانه در سینما و تلویزیون ما وقتی یک بازیگر در یک نقش می‌درخشد، پیشنهاد‌های بعدی همه حول همان نقش می‌گردد که بازیگر در اینجا باید از توانایی خود در ایجاد تفاوت و تنوع استفاده کند؛ البته داستان در اینجا بسیار اهمیت دارد، زیرا متاسفانه بسیاری از داستان‌ها و شخصیت‌های ما کپی کارهای دیگر هستند و این برای بازیگر خطرناک است و باید از پذیرفتن آن خودداری کند مگر این‌که فشارهای اقتصادی باعث پاسخ مثبت شود.

ترجیح می‌دهید در چه نقش‌هایی بازی کنید؟
واقعا برایم فرقی نمی کند. به نظرم خود نقش خیلی مهم است. این‌که حالا ژانر چه باشد برای بازیگر نباید خیلی اهمیت داشته باشد. نقش و شخصیتی که انسان بتواند با آن ارتباط برقرار کند بسیار مهم است. بازیگر باید بتواند روی نقش کار کند.

درباره نقش خودتان در مختارنامه بگویید.
در مختار نامه نقش یزید بن انس را به عهده دارم که از سرداران مختار است. در واقع زمانی که مختار قیام می‌کند برخی از بزرگان کوفه به یاری‌اش می‌شتابند که یکی از آنها یزید بن انس است که ماجرا‌هایش را باید در سریال دنبال کنید.

نقشتان در مختار نامه جزو نقش‌های کوتاه است که تنها به خاطر همکاری با داوود میر باقری پذیرفته‌اید؟
نقش اول و دوم نیست! ولی جزو نقش‌هایی موثر در کار است که حضور پررنگ و تاثیر‌گذاری دارد، ولی بدون شک حضور کارگردانانی همچون میرباقری در پذیرفتن نقش حتی کوتاه تاثیر گذار است.

درباره نقشتان در سریال قفسی برای پرواز بگویید؟
نقش خلافکاری را به عهده دارم که از فضای جنگ سوء استفاده می‌کند و محموله‌ای را همراه پسرش سرقت می‌کند، اما به اسارت عراقی‌ها درمی‌آید و پسرش نیز کشته می‌شود، البته در کمپ عراقی‌ها در کنار احسان، شخصیت اصلی سریال ـ که امین زندگانی نقش آن را بازی می‌کند ـ قرار می‌گیرد که یادآور پسرش است و این جوان کم‌کم بر رفتار او تاثیر می‌گذارد و فردی که من نقش آن را ایفا می‌کنم می‌کوشد به این جوان کمک کند.

نقش‌های منفی‌ای که شما بازی کرده‌اید بیشتر در ذهن مخاطب مانده است. آیا برایتان مثبت و منفی بودن نقش مهم است؟
من حساسیتی روی مثبت و منفی بودن نقش ندارم، چرا که اگر این‌گونه بود یا بازی نمی‌کردم یا تعدادشان زیاد نمی‌بود. من معتقدم بازیگر باید قدرت و توانایی آن را داشته باشد که در هر دو نقش‌ بازی کند. من بیشتر سعی کرده‌ام بین نقش‌ها این تعادل را ایجاد کنم تا بازیگر صرف نقش‌های منفی یا مثبت نشوم، البته تمایل من به بازی در نقش منفی است، چرا که دست بازیگر بازتر است ولی نقش مثبت چنین فضایی ندارد.

شما با این مساله که مشکل سریال‌های ما ضعف در فیلمنامه است، موافق هستید؟
بله، ضعف فیلمنامه دردی است که سال‌هاست سینما و بویژه تلویزیون به آن دچار است و متاسفانه بدرستی آسیب‌شناسی نشده و ما همچنان این معضل را داریم. از طرفی ایجاد محدودیت‌های خاص و خطوط قرمز باعث ایجاد مشکل و کپی‌کاری شده است وگرنه ما توانایی و استعداد‌های خوبی در اختیار داریم که فرصت شکوفا شدن ندارند و این خطری است که باید به آن توجه کرد.