انواع چاي و اثرات درماني آن

- چاي سياه، بيشترين نوع تجاري چاي بوده که به فاصله کوتاهي پس از چيده شدن، در طي مراحل خشک شدن و نگهداري دچار اکسيداسيون آنزيمي ( تخمير ) مي‌شود . موادي بنام کاتشين (Catechin) و پلي فنولهاي موجود در برگ‌هاي چاي تبديل به ترکيبات قهوه‌اي يا قرمزي بنام تئوفلاوين و تئوروبيجين مي‌شوند که موجب مي‌شوند چاي دم کرده به رنگ سياه درآيد.

2 - چاي الانگ (Olang) که به رنگ قرمز يا زرد است و با تخمير نسبي بدست مي‌آيد.

 3 - چاي سبز که دچار تخمير نمي‌شود و بلافاصله بعد از چيدن از اکسيداسيون کاتشين محافظت مي‌شود که اکثر فوائد درماني چاي را به آن نسبت مي‌دهند. مطالعه اي تازه در ژاپن نشان مي دهد که نوشيدن چاي سبز مي تواند خطر مرگ در اثر ابتلا به طيفي از بيماري ها را به ميزان قابل توجهي کاهش دهد. محققان با بررسي اطلاعات پزشکي بيش از 40 هزار نفر دريافتند که چاي سبز خطر مرگ در اثر بيماري قلبي را بيش از 25 درصد کاهش مي دهد.
 اما متخصصان قلب در بريتانيا مي گويند که اين فوايد ممکن است ناشي از رژيم غذايي ژاپني ها در کل باشد چرا که غذاهايي که مردم اين کشور عادت به مصرف آنها دارند از غذاهاي رايج در غرب سالم تر است. نتايج اين تحقيق در نشريه انجمن پزشکي آمريکا چاپ شده است.

 صرفنظر از آب، چاي پرمصرف ترين نوشيدني در جهان است و هرساله سه ميليارد کيلوگرم چاي در جهان توليد مي شود. مطالعات انجام شده در آزمايشگاه ها و به روي حيوانات نشان داده است که به خصوص چاي سبز (در مقايسه با چاي تيره) داراي فوايد زيادي براي سلامتي است.
 • بيشترين بهره براي زنان در اين مطالعه که در سال 1994 آغاز شد محققان دانشگاه توهوکو فوايد احتمالي چاي سبز براي انسان را بررسي کردند. آنها اطلاعات مربوط به 40 هزار و 530 فرد سالم 40 تا 79 ساله اهل شمال ژاپن، جايي که چاي سبز مصرف زيادي دارد، را بررسي و تحليل کردند. در حدود 80 درصد مردم اين منطقه چاي سبز مي نوشند به طوري که بيش از نيمي از آنها روزانه سه فنجان يا بيشتر از آن مصرف مي کنند. اطلاعات مربوط به اين افراد براي مدت 11 سال (1995 تا 2005) دنبال شد. در پايان اين دوره 4 هزار و 209 نفر از آنها به دلايل گوناگون درگذشته بودند.
 پژوهشگران همچنين داده هاي جمع آوري شده در طول 7 سال ( 1995 تا 2001 ) را بررسي کردند تا مرگ و مير در اثر علل مشخص را بررسي کنند. در اين دوره هفت ساله، 892 نفر از بيماري قلب و 1134 نفر در اثر سرطان درگذشتند. در طول مطالعه 11 ساله، نرخ مرگ در اثر کليه عوامل، براي کساني که روزانه 5 فنجان يا بيشتر چاي سبز نوشيده بودند در مقايسه با کساني که يک فنجان يا کمتر نوشيده بودند 16 درصد کمتر بود. مطالعه 7 ساله براي کشف علل خاص مرگ و مير نيز نشان داد که خطر مرگ در اثر بيماري قلبي براي گروهي که 5 فنجان يا بيشتر چاي سبز مي نوشند ، 26 درصد کمتر بود. ولي هيچ رابطه قابل توجهي ميان مصرف چاي سبز و مرگ در اثر سرطان مشاهده نشد.

 در سراسر اين مطالعه فوايد چاي سبز ظاهرا براي زنان بيشتر بود. زناني که روزانه پنج فنجان يا بيشتر چاي سبز مي نوشيدند - در مقايسه با کساني که يک فنجان يا کمتر مصرف مي کردند - 31 درصد کمتر با خطر مرگ در اثر بيماري قلبي روبرو بودند. اما اين مطالعه رابطه اي ميان مصرف چاي سياه يا اولانگ و کاهش خطر مرگ در اثر بيماري قلبي نيافت.

 • ‘ آمار پايين بيماري ’ دکتر شينيچي کورياما، که اين مطالعه تحت سرپرستي او انجام شد، گفت: “مهمترين يافته اين است که چاي سبز ممکن است عمر افراد را از طريق کاهش خطر بيماري قلبي افزايش دهد.” اما الن ميسون، پرستار قلب در بنياد قلب بريتانيا، گفت که رژيم غذايي ژاپني ها در مجموع خيلي سالم است و اين يافته ها ممکن است در مورد کساني که به سبک غربي غذا مي خورند صادق نباشد. وي گفت: “آمار بيماري قلبي در ژاپن هم اکنون يکي از کمترين ها در جهان است و تصور مي شود رژيم غذايي ژاپني ها نقشي عمده در پايين نگاه داشتن آن بازي مي کند.” وي با اشاره به اينکه چربي اشباع شده در غذاهاي رايج در بريتانيا بيشتر از ژاپن است، ابراز ترديد کرد که نوشيدن همان مقدار چاي سبز در بريتانيا تاثيري عمده بر نرخ ابتلا به بيماري قلبي داشته باشد.
 قدمت استفاده از چاي به بيش از 500000 سال قبل ميرسد. شواهد گياهشناسي نشان مي‌دهند که هند، چين، برمه و تايلند خاستگاه چاي مي‌باشند . به نظر ميرسد کلمه انگليسي Tea از کلمه مالاکائي “ teh ” يا کلمه چيني “ t ’e ” گرفته شده باشد. اصطلاح چيني “ Ch’a ” منشاء نامگذاري چاي در ساير زبانها مي‌باشد .

هلندي‌ها و پرتغالي‌ها که اولين وارد کننده‌هاي اصلي چاي بودند احتمالاً اين نام‌ها را به کشورهاي اروپايي و خاورميانه معرفي نمودند. چاي داراي بهترين کيفيت از جوانه‌هاي تازه شامل دو يا سه برگ اول بعلاوه شکوفه‌هاي در حال رشد بدست مي‌آيد چاي با کيفيت پائين که در تهيه چاي فوري و brick tea به کار مي‌رود از برگ‌هاي پائين ساقه حاصل مي‌شود. *از چاي سبز در طب سنتي هند به عنوان نشاط‌آور ضعيف، محرک ،‌ مدر و قابض و در طب سنتي چين بعنوان قابض، تقويت کننده قلب، محرک سيستم عصبي مرکزي و مدر استفاده شده است. ساير کاربردهاي سنتي آن در درمان نفخ،‌ تنظيم درجه حرارت بدن، تسريع هضم و بهبود روندهاي تفکر بوده است.

 نتايج مطالعات باليني

• بيماريهاي قلبي- عروقي: بين محتوي فلاونوئيد رژيم غذايي و کاهش خطر بيماري قلبي ارتباط مثبت قوي وجود دارد. موادي مانند چاي، پياز و سيب حاوي فلاونوئيد هستند. همچنين مصرف کنندگان چاي سياه فشار خون سيستولي کمتري دارند.
• اختلال عملکرد مغزي : خاصيت ضد اکسيداسيون پلي فنولهاي چاي سبز ممکن است در اختلالات مغزي يک اثر محافظتي داشته باشد.
• اختلالات چربي: چاي معمولاً موجب کاهش چربيهاي خون مي‌شود اما در همه مطالعات نتايج يکساني حاصل نشده است.
• اختلالات کليوي: پلي فنولهاي موجود در چاي سبز عملکرد کليه را در بيماران مبتلا به نارسايي مزمن کليه بهبود مي‌بخشند.
• سرطان: در ژاپن خوردن حداقل 10 فنجان چاي در روز با کاهش خطر سرطان معده همراه بوده است. همچنين مطالعات مختلفي در ارتباط با تأثير مثبت چاي در پيشگيري از سرطان لوزالمعده، روده بزرگ، ريه و رحم انجام شده است.
• پوسيدگي دندان: عصاره برگ چاي سبز داراي اثرات ضد ميکروبي است و از ايجاد پلاک و پوسيدگي دندان جلوگيري مي‌کند.
• کاهش وزن: پلي فنولهاي چاي سبز فعاليت آميلاز بزاق ( آنزيم تجزيه کننده قندها ) را مهار مي‌کند. جالب است بدانيد که چاي بدون داشتن عوارض خطرناک داروهاي کاهنده وزن ميتواند موجب کاهش وزن، اندازه دور کمر و تري گليسريد خون مبتلايان به چاقي شود.

 موارد منع مصرف:
 اعتقاد بر آنست که قبل و بعد از دريافت فرآورده‌هاي آهن و در شيرخواران نبايد از چاي سبز يا ترکيبات پلي فنول آن استفاده نمود. شواهد موجود حاکي از آنست که مقادير بيش از 250 ميلي ليتر در روز با سوخت و ساز آهن تداخل نموده و موجب کم خوني مي‌شود. شواهدي مبني بر منع مصرف در حاملگي وجود ندارد با اينحال بايد با پزشک مشورت نمود. مصرف چاي سبز در دوران شيردهي توصيه نمي‌شود.
 تداخلات دارويي:
 افزايش اثر متي سيلين و بنزيل پني سيلين، تشديد اثر آسپيرين و ساير داروهاي ضد انعقاد مانند وارفارين(ويتامين K موجود در چاي سبز ميتواند بر ضد اثرات وارفارين عمل نمايد).
عوارض:
 مصرف بيش از حد کافئين که در چاي سبز و بعضي از عصاره هاي آن وجود دارد در بعضي از افراد باعث علائمي مانند عصبانيت، بيخوابي و بيقراري مي‌شود.
توجهات ويژه:
 چاي داراي مقادير کم سديم و مقدار زيادي پتاسيم است و از آنجا که بيماران مبتلا به بيماري کليوي مرحله پاياني بايستي مصرف پتاسيم خود را محدود نمايند ، بايستي به اين مسئله توجه نمايند.
 علاوه بر اين انواع چاي ممکن است موجب تحريک بروز آسم در افراد حساس شوند.
دانشمندان يکي ديگر از فايده هاي بالقوه سودمند چاي را کشف کرده اند و مي گويند که ممکن است در مقابل بيماري پارکينسون از انسان محافظت کند . آنها يک ماده شيميايي ضداکسيداسيون (antioxidant) در چاي سبز کشف کرده اند که از انسان در مقابل چندين نوع بيماري محافظت مي کند .
متخصصان مصرف چاي سبز را به کاهش خطر ابتلا به سرطان سينه، لوزالمعده، روده ، مري و ريه در انسان مربوط مي دانند.اين گياه حاوي ماده قدرتمند و ضداکسيداسيون “پلي فنول” است . ثابت شده است اين ماده در مقابل بيماري قلبي از بدن محافظت مي کند.
پژوهشهاي پيشين درباره حيوانات نشان داده بود که عصاره چاي سبز مي تواند داراي خواص محافظتي در مقابل پارکينسون باشد ، اما ساز و کار اصلي عامل محافظت روشن نشده بود . با اين حال، دانشمندان آمريکايي در نشست سالانه “ آکادمي عصب شناسي آمريکا ” گفتند که در درک عملکرد اين ساز و کار که در آن “ پلي فنول ” با بيماري پارکينسون مقابله مي کند، پيشرفت هايي حاصل کرده اند . اين بيماري با از بين رفتن سلول هاي مغزي توليد کننده “دوپامين” که حرکات بدن را کنترل مي کند، همراه است.
محققان در “ کالج پزشکي بيلور ” در شهر هوستون دريافتند که مواد ضداکسيداسيون موجود در چاي به مبارزه با راديکال هاي آزاد کمک مي کنند . راديکال هاي آزاد به سلول هاي مغزي آسيب مي رساند و مي تواند در مواردي به پارکينسون منجر شود. با اين حال اين پژوهش تنها درباره موش انجام شده است و هرچند داراي نتايج مثبت بوده است، اما دانشمندان مي گويد اکنون بايد پلي فنول را روي انسان آزمايش کرد .
کارشناسان مي گويند موفقيت آزمايش در موش ها مي تواند به آن معني باشد که آن دسته از بيماران مبتلا به پارکينسون که چاي سبز مي نوشند يا از کپسول پلي فنول استفاده مي کنند، احتمالا کمتر از سايرين از پيشرفت بيماري رنج مي برند . يک سخنگوي انجمن بيماري پارکينسون در بريتانيا گفت که در صورت اثبات تاثير چاي سبز در جلوگيري از پارکينسون در انسان ، “ بايد ميزان مصرف مورد نياز آن مشخص شود. ” او گفت که از چاي سبز به عنوان درمان استفاده نخواهد شد ، بلکه در کنار معالجات دارويي به کار خواهد رفت. اين کار بايد با مشورت پزشک معالج انجام شود