بی خوابی

مي توان گفت که هيچ چيز به اندازه کمبود خواب بر ادراک و عملکرد افراد تاثير نمي گذارد. گرچه اکثر افراد از کمبود خواب هاي جزئي خود آگاه نيستند، اما اين مشکل تاثير زيادي بر رفتار و مهارت هاي آنان خواهد گذاشت. از اينرو مي توان بيخوابي را مايه ويراني زندگي افراد دانست.
اگر فکر مي کنيد که شما هم از بيخوابي يا کم خوابي رنج مي بريد، بهتر است از اصول اوليه اين مشکل آگاه شويد. بيخوابي نوعي اختلال خواب است و با ناتواني در به خواب رفتن يا در خواب ماندن براي يک مدت معين تعريف مي شود. گرچه گزارش هاي بيماران از مشکلات آنها در رابطه با خواب تقريباً با يکديگر در ارتباط است، اما بايد هرگونه ارتباط ژنتيکي مربوط با اين مشکل بررسي شود.
نکته: بين مشکل داشتن در خوابيدن يا خواب ضعيف و بي کيفيت و مشکل بي خوابي باليني تفاوت وجود دارد. در اين مقاله قصد داريم به مورد دوم بپردازيم و عوامل پزشکي و درمان ها و راهکارهاي آن را بررسي کنيم.
عوامل دخيل در بيخوابي
اختلالات احساسي: اختلالات احساسي اگر مورد درمان قرار نگيرد، مي تواند تاثير بسيار نيرومندي بر زندگي بيمار داشته باشد. اين اختلالات از طريق تغيير و تبديل هاي شيميايي در بدن توانايي تغيير ادراک، مهارت هاي کنار آمدن و توانايي فرد براي خوابيدن را دارد. اکثريت افرادي که دچار بيخوابي مداوم هستند، از مشکلات رواني مثل افسردگي، اختلال بيپولار، يا اضطراب نيز رنج مي برند. اين مشکل ممکن است به خاطر بالا بودن ميزان کورتيزول—يک هورمون استرس—باشد که عامل مهمي در اينگونه مشکلات و اختلالات رواني به شمار مي رود و در اکثريت افرادي که از بيخوابي مزمن رنج مي برند نيز ديده مي شود.
بيماري هاي پزشکي: بيماري ها و مشکلات پزشکي که بر تنفس، کنترل حرکت يا فعاليت مغز تاثير مي گذارد، نيز ممکن است در بروز بيخوابي دخيل باشد. مشکلاتي مثل پارکينسون، آلزايمر، ADHD، يا بيماري هاي قلبي نيز مي تواد نقش مهمي در توانايي فرد در خوابيدن داشته باشد.
مصرف داروها: داروهايي که حاوي محرک ها باشد نيز ممکن است عاملي براي بروز بيخوابي به حساب آيد. داروهاي ضد افسردگي هم جزء عوامل احتمالي بيخوابي است. به طور مشابه، ساير محرک ها مثل کافئين نيز مي تواند تاثير شگرفي بر ناتواني شما در خوابيدن داشته باشد. از اينرو بهتر است از نوشيدن قهوه بعد از يک ساعت از روز خودداري کنيد.
افراط: اعتياد به مواد مخدر عوارض جانبي بسيار زيادي دارد. ناتواني در خوابيدن ميتواند يکي از تاثيرات قابل توجه اما کمتر جدي آن باشد. گرچه استفاده از مشروبات الکلي در حد کنترل شده تاثيري بر توانايي فرد براي خوابيدن نخواهد داشت، اما مصرف ديرهنگام و بيش ازاندازه اين مواد مي تواند ساختار خواب را کمي بعد از به خواب رفتن شما در هم شکسته و باعث بروز اختلالات ديگري مثل حبس نفس در خواب يا سندرم بي قراري پاها در خواب شود. کوکائين و برخي داروهاي مسکن نيز مي توانند اختلالات مشابهي در خواب افراد به وجود آورد.
درمان بيخوابي
رفتار درماني
 از آنجا که بيشتر عوامل دخيل در بيخوابي از ناتواني شما براي تمدد اعصاب ناشي ميشود، رفتار درماني مي تواند اولين روش درماني براي اين مشکل به شمار رود. در اين روش درماني به بيماران آموزش داده مي شود که چطور به وضعيت ريلکسيشن و تمدد اعصاي دست يابند. اينگونه درمان ها در اکثر بيماران نتايج موثر و ماندگاري از خود نشان داده است.
تمرکز رفتار درماني شامل موارد زير است:
کنترل محرک: ايده اين متد در يادآوري اين حقيقت به بيمار است که تختخواب محل خوابيدن است. و به بيماران گفته مي شود که فقط زمانيکه آمادگي خوابيدن دارند به تختخواب خود بروند و اگر بعد از مدت کوتاهي موفق به خوابيدن نشدند از روي آن بلند شوند. هر روز سر ساعت معيني از خواب بيدار شوند و از چرت زدن ها در طول روز اجتناب کنند.
رفتار درماني شناخت: اين متد افکار منفي درمورد خواب را نهي مي کند.
ريلکسيشن عضلاني پيشرونده: در اين متد به بيماران آموزش داده مي شود که چطور بدن و ذهن خود را براي استراحت آماده کنند.
داروها
 درمان هاي دارويي نيز مي توانند بسيار موثر باشند اما هيچگاه مشکل بيخوابي را از ريشه درمان نمي کنند و در تخفيف دادن علائم مشکل کمي کند هستند. داروهاي غير تجويزي زيادي براي بيخوابي وجود دارد اما به خاطر داشته باشيد که استفاده طولاني مدت از اين داروها ممکن است اعتياد آور باشد، ازاينرو قبل از شروه استفاده از هر نوع دارو حتماً با پزشک مشورت کنيد.
داروهاي تجويزي که اساساً براي تقويت خواب ساخته شده اند داروهاي مسکن خواب آور ناميده مي شوند و گفته مي شود که واکنش هاي آلرژيک جدي در فرد ايجاد مي کند. داروهاي آنتي هيستامين و مسکن هاي ديگر موجود در بازار نيز مي تواند به برطرف کردن اين مشکل کمک کند.
خواب خوشي داشته باشيد
 عوامل ديگري نيز مي تواند در ايجاد بيخوابي دخيل باشد که در مراحل مختلف زندگي ايجاد مي شود. براي مثال  بالا رفتن سن و پيري به خاطر بروز برخي تغيرات در هورمون هاي رشد که به خوابيدن ما کمک مي کنند، مي تواند يکي از دلايل بيخوابي باشد. به طور کلي افرادي که در برخي مراحل زندگي يا به طور مداوم دچار اين مشکل مي شوند حتماً بايد به دنبال درمان هاي پزشکي باشند.
براي درمان بيخوابي مي توانيد از مديتيشن، ورزش، و تکنيک هاي ريلکسيشن استفاده کنيد تا اين علائم در شما کمرنگ تر شود. بايد به خود ياد بدهيد که چطور ذهن و جسمتان را براي استراحت آماده کنيد تا بتوانيد خوابي طولاني، باکيفيت و خوش داشته باشيد.